Second part of prior commit

1 files changed, 192 insertions, 0 deletions

diff --git a/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/skycoords.docbook b/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/skycoords.docbook
new file mode 100644
index 00000000000..a172a1b7a8b
--- /dev/null
+++ b/tde-i18n-pl/docs/tdeedu/kstars/skycoords.docbook
@@ -0,0 +1,192 @@
+<sect1 id="ai-skycoords">
+<sect1info>
+<author
+><firstname
+>Jason</firstname
+> <surname
+>Harris</surname
+> </author>
+</sect1info>
+<title
+>Układy współrzędnych niebieskich</title>
+<para>
+<indexterm
+><primary
+>Układy współrzędnych niebieskich</primary>
+<secondary
+>Wprowadzenie</secondary
+></indexterm>
+Podstawowym wymogiem studiowania nieba jest umiejętność określania co gdzie się na nim znajduje. Aby określić pozycje na niebie, astronomowie stworzyli kilka <firstterm
+>układów współrzędnych</firstterm
+>. Każdy korzysta z siatki współrzędnych rzutowanej na <link linkend="ai-csphere"
+>sferę niebieskią</link
+>, podobnie do <link linkend="ai-geocoords"
+>geograficznego układu współrzędnych</link
+> wykorzystywanego na powierzchni Ziemi. Układy współrzędnych różnią się tylko wyborem <firstterm
+>płaszczyzny podziału</firstterm
+>, która dzieli niebo na dwie równe półkule wzdłuż <link linkend="ai-greatcircle"
+>wielkiego koła</link
+>. (płaszczyzną podziału geograficznego układu współrzędnych jest równik na Ziemi). Każdy układ współrzędnych nosi swoją nazwę od płaszczyzny podziału. </para>
+
+<sect2 id="equatorial">
+<title
+>Układ współrzędnych równikowych</title>
+<indexterm
+><primary
+>Układy współrzędnych niebieskich</primary>
+<secondary
+>Współrzędne równikowe</secondary>
+<seealso
+>Równik niebieski</seealso
+> <seealso
+>Bieguny niebieskie</seealso
+> <seealso
+>Układ współrzędnych geograficznych</seealso
+> </indexterm>
+<indexterm
+><primary
+>Rektascensja</primary
+><see
+>Współrzędne równikowe</see
+></indexterm>
+<indexterm
+><primary
+>Deklinacja</primary
+><see
+>Współrzędne równikowe</see
+></indexterm>
+
+<para
+><firstterm
+>Układ współrzędnych równikowych</firstterm
+> jest prawdopodobniej najbardziej popularnym układem współrzędnych niebieskich. Jest także najbardziej związany z <link linkend="ai-geocoords"
+>układem współrzędnych geograficznych</link
+>, ponieważ korzystają one z tej samej płaszczyzny podziału. Projekcja ziemskiego równika na sferze niebieskiej nosi nazwę <link linkend="ai-cequator"
+>równika niebieskiego</link
+>. Podobnie jest w przypadku <link linkend="ai-cpoles"
+>biegunów niebieskich</link
+>, które są wyznaczane przez rzutowanie ziemskiego bieguna północnego i południowego. </para
+><para
+>Istnieje jednak znacząca różnica pomiędzy równikowym a geograficznym układem współrzędnych: ten drugi jest dostosowany do Ziemi; obraca się wraz z nią. Układ równikowy dopasowany jest do gwiazd <footnote id="fn-precess"
+><para
+>właściwie, współrzędne równikowe nie są do końca do nich dopasowane. Zobacz: <link linkend="ai-precession"
+>precesja</link
+>. Ponadto, jeżeli zamiast rektascensji wykorzystywany jest <link linkend="ai-hourangle"
+>kąt godzinny</link
+>, to układ równikowy dopasowany jest do Ziemi, a nie do gwiazd.</para
+></footnote
+>, więc wydaje się obracać z nimi po niebie. Oczywiście to Ziemia obraca się, podczas gdy niebo pozostaje nieruchome. </para
+><para
+>Kąt odpowiadający <firstterm
+>szerokości geograficznej</firstterm
+> w układzie równikowym zwany jest <firstterm
+>deklinacją</firstterm
+> (w skrócie Dec). Mierzy on kąt obiektu poniżej lub powyżej równika niebieskiego. Współrzędna odpowiadająca  <firstterm
+>długości geograficznej</firstterm
+> nosi nazwę <firstterm
+>rektascensji</firstterm
+> (w skrócie <acronym
+>RA</acronym
+>). Mierzy ona kąt obiektu na wschód od <link linkend="ai-equinox"
+>punktu równonocy wiosennej</link
+>. W przeciwieństwie do szerokości geograficznej, rektascensja jest zazwyczaj mierzona w godzinach, a nie w stopniach, ponieważ widoczny obrót systemu współrzędnych równikowych jest blisko związany z <link linkend="ai-sidereal"
+>czasem gwiezdnym</link
+> oraz <link linkend="ai-hourangle"
+>kątem godzinnym</link
+>. Ponieważ pełna rotacja nieba zajmuje 24 godziny, jedna godzina rektascensji odpowiada 15 stopniom (360 stopni/24 godziny). </para>
+</sect2>
+
+<sect2 id="horizontal">
+<title
+>Układ współrzędnych horyzontalnych</title>
+
+<indexterm
+><primary
+>Układy współrzędnych niebieskich</primary>
+<secondary
+>Współrzędne horyzontalne</secondary>
+<seealso
+>Horyzont</seealso
+> <seealso
+>Zenit</seealso
+> </indexterm>
+<indexterm
+><primary
+>Azymut</primary
+><see
+>Współrzędne horyzontalne</see
+></indexterm>
+<indexterm
+><primary
+>Wysokość</primary
+><see
+>Współrzędne horyzontalne</see
+></indexterm>
+<para
+>Układ współrzędnych horyzontalnych jako płaszczyznę podziału wykorzystuje <link linkend="ai-horizon"
+>horyzont</link
+> obserwatora lokalnego. To rozwiązanie dzieli niebo na górną półkulę, którą możesz zobaczyć oraz na półkulę dolną, której nie widać (bo zasłania ją ziemia). Biegunem górnej pólkuli jest <link linkend="ai-zenith"
+>zenit</link
+>. Biegunem półkuli dolnej jest <firstterm
+>nadir</firstterm
+>. Kąt obiektu poza lub poniżej horyzontu zwany jest <firstterm
+>wysokością</firstterm
+> (w skrócie wys). Kąt obiektu wokoło horyzontu (licząc z punktu północnego na wschód) jest zwany <firstterm
+>azymutem</firstterm
+>. System współrzędnych horyzontalnych czasami zwany jest także systemem współrzędnych Wys/az (ang. Alt/Az). </para
+><para
+>Układ współrzędnych horyzontalnych jest związany z Ziemią, nie z gwiazdami. Dlatego wysokość i azymut obiektu zmienia się wraz z czasem kiedy obiekt przesuwa się po niebie. Dodatkowo, ponieważ układ horyzontalny jest definiowany przez horyzont lokalny, to ten sam obiekt widoczny z różnych lokalizacji będzie posiadał różne wartości wysokości i azymutu. </para
+><para
+>Współrzędne horyzontalne są bardzo przydatne przy określaniu wschodu i zachodu obiektów znajdujących się na niebie. Gdy obiekt ma wysokość równą 0 stopni, jest to albo wschód (jeżeli azymut wynosi &lt; 180 stopni) albo zachód (jeśli azymut wynosi &gt; 180 stopni). </para>
+</sect2>
+
+<sect2 id="ecliptic">
+<title
+>Układ współrzędnych ekliptycznych</title>
+
+<indexterm
+><primary
+>Układy współrzędnych niebieskich</primary>
+<secondary
+>Współrzędne ekliptyczne</secondary>
+<seealso
+>Ekliptyka</seealso>
+</indexterm>
+<para
+>Układ współrzędnych ekliptycznych wykorzystuje jako płaszczyznę podziału <link linkend="ai-ecliptic"
+>ekliptykę</link
+>. Ekliptyka to ścieżka jaką podąża Słońce po niebie w trakcie trwania roku. Jest to także rzut płaszczyzny orbity ziemskiej na sferę niebieską. Kąt odpowiadający szerokości geograficznej nosi nazwę <firstterm
+>szerokości ekliptycznej</firstterm
+>, natomiast drugi kąt to, odpowiadnio,<firstterm
+>długość ekliptyczna</firstterm
+>. Podobnie jak rektascensja w równikowym systemie współrzędnych, punktem zerowym dla długości ekliptycznej jest <link linkend="ai-equinox"
+>punkt równonocy wiosennej</link
+>. </para
+><para
+>Do czego taki układ może być przydatny? Jeżeli zgadujesz, że do tworzenia mapy Układu Słonecznego, to masz rację. Każda z planet (poza Plutonem) okrąża Słońce praktycznie na tej samej płaszczyźnie, więc zawsze znajduje się gdzieś niedaleko ekliptyki. </para>
+</sect2>
+
+<sect2 id="galactic">
+<title
+>Układ współrzędnych galaktycznych</title>
+
+<indexterm
+><primary
+>Układy współrzędnych niebieskich</primary>
+<secondary
+>Współrzędne galaktyczne</secondary>
+</indexterm>
+<para>
+<indexterm
+><primary
+>Droga Mleczna</primary
+></indexterm
+> Układ współrzędnych galaktycznych jako płaszczyznę podziału wykorzystuje <firstterm
+>Drogę Mleczną</firstterm
+>. Stąd szerokość nosi nazwę <firstterm
+>szerokości galaktycznej</firstterm
+>, natomiast kąt długości nazywamy <firstterm
+>długością galaktyczną</firstterm
+>. Ten układ współrzędnych jest wykorzystywany do studiowania samej galaktyki. Na przykład, możesz chcieć wiedzieć jak zmienia się gęstość gwiazd w funkcji długości galaktycznej, czyli jak bardzo spłaszczona jest Droga Mleczna. </para>
+</sect2>
+</sect1>